| Notes: |
| -Décès | Zij werd 68 jaar oud |
| | | | -Relation | Hij trouwde op 35-jarige leeftijd, zij was er 30
Jan Benoot werd geboren te Waregem ca.1490 en huwde met Catheline de Schietere fao Joos.
In zijn Histoire de la familie de Schietere van 1968 schreef Albert de Schietere de Lophem het volgende over Catheline: Elle épousa avant le 15 juillet 1530 Jean Benoit, fils de Pierre. Les époux habitaient alors à Waereghem et eurent prostérité.
Haar neven van Brugge brachten het tot de hoogste functies in het graafschap en speelden een belangrijke rol bij het herstel van het katholieke geloof te Waregem. Zo was Joos de Schietere de initiatiefnemer voor de bouw van de eerste school te Waregem (1616).
Jan Benoot behoorde nu tot de top van de Waregemse gemeenschap. Zijn schoonbroers: Jaspaert van Caseele, Lieven de Smet, Rogier de Leersnijdere en Joos, Jan en Antheunis de Schietere bezaten elk minstens 50 ha. grond en verschillende hofsteden. Maar ook Jan zal voor hen niet moeten onderdoen.
Jan ging zich vestigen op een boogscheut van zijn geboortehuis. Hij liet een nieuwe hofstede bouwen op de hoek van de Drogenboomstraat en de Pontstraat. Van zijn vader had hij ongeveer 25 ha. geërfd. Zijn vrouw bracht een hoeve in, die hij later verkocht aan zijn schoonbroer Rogier de Leersnijdere. Met dat geld kocht hij dan grond in de nabijheid van zijn hoeve. Hij kocht vooral leengoederen. Die hadden het voordeel dat ze enkel door de oudste zoon konden geërfd worden - in ieder geval minstens 2/3 - zodat het familiebezit niet versnipperd werd door erfenissen.
Eén van die lenen was de heerlijkheid Quintins. Een heerlijkheid is eigenlijk een opbrenst- en rechtsgebied. Uit dit kleine gebied van ca. 20 ha. haalde hij heel wat inkomsten: Hij inde de boetes, de grondlasten, de verkoopstaksen en de successierechten. Alle percelen van deze heerlijkheid waren echter in bezit van derden en Jan bezat dus enkel de fiscale en juridische rechten. De heerlijkheid werd bestuurd door een baljuw en een schepenbank. De baljuw was de openbare aanklager en de schepenen waren de juryleden. Kleinere heerlijkheden zoals Quintins hadden meestal wel een eigen baljuw, maar voor de rechtspraak ontleenden ze de schepenen van de heerlijkheid waarvan ze afhankelijk waren. Jan deed dus beroep op de schepenen van Eertbrugge voor de rechtspraak binnen zijn eigen heerlijkheid. Als we nu zien dat privé-maatschappijen parkeerboetes kunnen uitschrijven - sinds de Franse Revolutie een zaak van de overheid - dan is dit eigenlijk een terugkeer naar het Oude Régime.
In het testament van Jan Benoot is er slechts sprake van 20 ha. grond, te verdelen onder Joos, Pieter en Janneke. Dit was slechts een deel van zijn bezit want de leengoederen waren reeds toegekend aan Joos. Het aandeel van de twee dochters, die wel gehuwd en dus geen wees meer waren, werd evenmin in het testament vermeld.
Zijn dochter Janneke, echtgenote van Filips de Coninck, overleefde als enige van haar generatie de troebele tijden aan het einde van de 16de eeuw. Zij heeft in die moeilijke tijd gezorgd voor de kinderen van haar overleden broers Joos en Pieter. In die periode zijn trouwens heel wat bezittingen overgegaan naar de familie de Coninck. Voor wat, hoort wat!
Archief de Gaverstreke, fiches Kerkrekeningen, nr. 217:
De bezitter van de heerlijheid Quintins was in 1525 Jan Benoot, in 1563 Joos Benoot en in 1594 Karel Benoodt. Door die vondst werd het vermoeden bevestigd dat niet Willem maar wel Jan Benoot de grootvader was van Karel. Het verwerken van alle gegevens uit de 24 bewaarde kerkrekeningen per perceel is een langdurend doch lonend werk geweest.
==> Merk op dat de heerlijkheid Quintins en het leen Quintins niet hetzelfde is. Het leen te Quintins was reeds familiebezit vanaf 1490 en de heerlijkheid pas vanaf 1520. Beide lenen waren afhankelijk van Eertbrugge en kregen meestal dezelfde naam doordat ze vanaf Jan Benoot fs. Pieter steeds in handen waren van dezelfde persoon.
Bronnen:
R.A.K., Wezerij, reg. 50, Waregem fG 3 rG•
S.A.O., staten van Goed, Minuten 1530. Testament van de moeder van Catheline de Schietere.
R.A.K., Weesrekeningen, verschillende leningen en borgstellingen. R.A.K., Acten en Contracten, verschillende leningen en borgstellingen.
R.A.K., G.A.Vichte, nr. 6. Renteboek van de heerlijkheid Vichte 1550. Jan Menoot bezat een klein lapje grond int Mortgat.
De 80-jarige oorlog.
Deze zou een aanvang genomen hebben met de beeldenstorm in 1566, gevolgd door de aankomst van Alva het jaar daarop (hij bleef tot 1573). In 1576 was er het Pasificatieverdrag van Gent, dat tot gevolg had dat de Spaanse koning enkel nog macht had in de Waalse en Frans-Vlaamse regio’s. In 1579 is er de Unie van Utrecht.
Willem van Oranje verklaarde de onafhankelijkheid van de Nederlanden (met inbegrip van Vlaanderen). Er ontstaat een protestant tereurbewind in onze streken (vooral vanuit de regio Gent). In 1578 was er de Unie van Atrecht. Hierbij verzoenden de regio’s Artesië, Henegouwen, Douai, Rijsel, Namen, Luxemburg en de ‘Malcontente’ hoge adel zich met de Spaanse koning. Vanaf dan tot 1585 (met oa. in 1584 de val van Brugge) werd onze streek te vuur en te zwaard gezet. Nadien was er nog terreur vanuit Oostende (dat pas in 1604 viel) en Sluis (dat in Staats bezit bleef). In 1609 sloot men het twaalfjarig bestand. Nadien begon men opnieuw oorlog te voeren. De 80 jarige oorlog werd afgesloten met de Vrede van Munster in 1648.
Deze cocktail van dood, verderf, epidemies en (volks)verhuizingen zorgde ervoor dat onze streken in 1609 serieus ontvolkt waren. Men gaat ervan uit dat in de periode 1560 -1609 de bevolking van de buitenparochies met ca. 60 % gedaald was!
Het gevolg was dat zeer veel braak lag, vooral de minder gunstige gronden lagen ongebruikt. Tal van heren van heerlijkheden zagen hun inkomsten drastisch dalen en beslisten om nieuwe bewoners vrij te stellen van grondrenten gedurende drie, vier tot zelf vijf jaar.
Bron: rekeningen van heerlijkheden te Wingene. |
|